Otomobil sporları, hız, heyecan, rekabet ve performansın birleştiği bir motorsporu dalı. Otomobil sporları, ralli, drift, pist yarışları, drag yarışları ve rallikros gibi çeşitli disiplinleri içeriyor. Otomobil sporları tutkunları için adrenalin dolu bir ortam sunan bu yarışlar, dünya genelinde büyük bir ilgi görmekte.
Genellikle daha çok erkeklerin ilgi gördüğü spor dalı olarak görülen otomobil sporlarında tarihe adını yazdırmış ve başarılarıyla ilham veren birçok kadın var. Türkiye’de otomobil sporlarının esaslarını belirleyen tek resmi yönetici organ olan Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu(TOSFED)’nun Kadınlar Komisyonu(TOSK) 2015’te kuruldu. 2015’ten bu yana Türkiye’de otomobil sporlarının her alanında kadınların katılımını arttırmak, daha etkin rol oynamalarını sağlamak, kadın yarışçıların ve görevlilerin sorunlarını dile getirecekleri ve çözüm için projeler üretecekleri bir platform oluşturmak amacı ile faaliyet gösteriyor.
Erkek egemen bir spor dalı olarak kabul gören otomobil sporlarında birçok başarıya imza atan ve bu başarıların cinsiyetten ve yaştan bağımsız olduğuna inanan kadınlar “Kadının kullandığı otomobile zinhar binilmez” diyenlere en güzel cevabı veriyor. Türkiye’nin ilk kadın otomobil yarışçısı ve ralli şampiyonu Samiye Cahid Morkaya, sadece bir sporcu değil aynı zamanda insan hakları savunucusu olarak da bilinen Ayşe Çebi, Türkiye’nin ilk yarış kazanan kadın pilotu Seda Kaçan,Türkiye’nin ilk ve tek kadın X-Trial pilotu Melis Aksöz ve niceleri…
Melis Aksöz, 18 yaşında yarışa girerek ilk kez Türkiye’nin ilk ve tek kadın X-Trial pilotu oldu. Aksöz(24),otomobil sporlarındaki serüvenini anlattı: “Motorsporlarıyla babam aracılığıyla tanıştım. Babamın sanayideki dükkanında arabalarla vakit geçirmemle başlayan serüvenim 14-15 yaşlarımda yarışlara seyirci olarak gitmememizle devam etti. Ardından bir araç alıp doğada bolca vakit geçirip araba kullanmayı off-road aracıyla öğrendikten sonra 16 yaşında tam anlamıyla profesyonelliğe adım atmaya hazırlandım. 18 yaşında ise babamın desteğiyle yarışa girerek ilk kez Türkiye’nin ilk ve tek kadın X-Trial pilotu oldum. Tek kadın pilot olarak sezonu 4. bitirdim ardından Türkiye Off-road şampiyonasına transfer oldum ve 2 sezon kadar Türkiye Off-road şampiyonasında yarıştım. 2019 sezonunda S-1 klasmanında birçok kez 3.lük elde ettim. 2021 sezonunda ise Bitci Racing Team ile anlaşma yaparak en üst klasman olan SSV klasmanına geçip SSV klasmanında Türkiye 3.lüğü elde ettim.”
“Türkiye’de motorsporlarında olduğu gibi çeşitli spor dallarında cinsiyet eşitsizliği sorunuyla ne yazık ki hala karşılaşmaktayız.” diyen Aksöz; “Bu hem kadın sporcular hem de erkek sporcular için avantajlara ve dezavantajlara sahip. Motorsporlarında kadın olmak dediğimizde aslında kendimizi ayrıştırıcı bir dil kullanıyoruz. Aynı zamanda kadın sporcuların desteklenmesi adına dünya çapında birçok uygulama mevcuttur. Dezavantajlarına gelecek olursak, ne yazık ki en başta cinsiyet eşitsizliğinin kültürel yansımaları diyebiliriz. ‘Kadın yapamaz, ne işi var bu sporda’ bakış açısıyla yaklaşan hem kadın hem erkek birçok insan bulunmaktadır. Bu da motivasyonel açıdan negatif etkiye sahiptir. Kadınların aynı zamanda sosyal yaşamında kadın görevleri adı altında birçok sorumluluğu bulunması sebebiyle yarışlara tam anlamıyla odaklanamamaktadır. Bunu sporla ayrıştırmak değil de kültürel normlarla karşılaştırmak doğru olacaktır.” dedi.
“Bu spor dalında Melis Aksöz olarak var olmak bana her zaman başarısına ulaşmış ve bunun için çokça çabalamış bir kadının varlığını hatırlatmaktadır. Doğanın içerisinde olmak yeri gelince onunla anlaşmak, yeri gelince onunla savaşma şansına sahip olmak büyük ayrıcalıktır. Direksiyon başında olmak benim için özgürlük, tutku ve cesaretin temsilidir. Yeri gelince elinin yağ olması anahtar tutması, yeri gelince ise en güzel makyajını yapmasıdır kadının bu sporda. Bu sporda var olmak için kadınlarımız çokça emek vermek durumunda kalıyor, bunu belki daha fazla efor harcamak olarak düşünebiliriz. Çünkü kültürel olarak çocuklukla erkekler oyuncak arabalarla, kız çocuklar ise bebeklerle ilişkilendirildi. Radikal bir seçim olarak görülme sebeplerinden biri de belki budur. Türkiye’de kadınlarımız bu sporda çok azimlidir. Var olabilmek adına çok emek veriyorlar, bu beni en mutlu eden şeylerden biridir. Motivasyonları ne olursa olsun bitmiyor. Tek eksiklik olarak gördüğüm şey sayıca az olmamız. Ben her zaman daha çok kadın görmek istiyorum motorsporlarının her dalında çünkü kadın motorsporlarına çok yakışıyor” diyen Melis Aksöz, kadın sporculara, hayalleri olan kadınlara sesleniyor: “Sporun cinsiyeti olmaz. Birbirimize ne kadar destek olursak o kadar çoğalırız, o kadar güçlü oluruz ve sesimiz daha gür çıkar. Ben her zaman desteğe yardıma sonuna kadar açığım çünkü ben bu başarıya başarıyla destekle geldim ve bu desteği hiçbir zaman cinsiyetle sınırlamadım. Kalıplaşmış kültürleri yıkın ve istediğinizin peşinden gidin.”
Bir sezon boyunca Melis Aksöz pilotluğunda SSV kategorisinde copilot olarak yarış deneyimi olan Ezgi Yılmaz(26) ise İzmir’de ses getiren motorsporcu kadınlardan biri.
“Kadın yarışçı sayısının artışını gördükçe mutlu olmuyor değilim.” diyen Yılmaz 21 yaşında bu sporla tanıştı.2 yarışta gözetmen olarak bu sporu yakından görebilme fırsatı oldu. Daha sonrasında, başta Dünya Ralli Şampiyonası olmak üzere birçok yarışta yarış merkezlerinde görev aldı. 2018 yılından bu yana Türkiye Otomobil Sporları Federasyonu’nun düzenlemiş olduğu birçok yarışı takip edip yarış merkezinde görev alıyor. Öte yandan da offroad ile ilgilenmeye devam ediyor. “Otomobil sporlarının her ne kadar zorlu ve özveri gerektiren yanları olsa da bu spordan haz aldığım ve gerçekten severek bu sporun bir parçası olduğum için zorlu yanlarını da görmekte zorlanıyorum diyebilirim. İşte bu yüzden otomobil sporları.” diyen Ezgi Yılmaz:
“Aslında bu sporda kadın erkek ayrımını çok dikkate almadığım için çok büyük anlamlar da yüklemiyorum. Sonuçta günün sonunda kupayı kadın veya erkek fark etmeksizin başarılı, aracını gerçekten iyi tanıyan ve desteği sağlam olan kişiler alıyor. Etap içerisinde cinsiyet kavramını değil daha çok sorunsuz bir şekilde finish görmeyi düşünüyoruz. ‘Kadın yarışçı’ kavramını da en çok izleyicilerin bize olan ilgisinde hissediyoruz. Geçmiş senelerde sayı olarak az olmamız bir eksiklik iken her geçen gün artışta olması gurur verici bir tablo. Ayrıca yıllardır bu sporun içinde olup derece alan ve gerçekten başarılı olan kadınlarımızın olması da gençler için güzel bir örnek.” dedi.
Sevgi Aktürk ise İstanbul’da motorsporlarıyla uğraşan bir sporcu. Rallici Aktürk tırmanma ile başladığı spora geçen sene başladığı rally ile devam ediyor. Sezonu kadın pilotlar 3.sü olarak tamamlayan Aktürk, hayalinin hep ralli yapmak olduğunu söyledi: “Otomobil kullanmayı ve adrenalini çok seviyorum gençlik hayalim hep buydu. Kadın olarak bu sporla uğraşanlarla çok gurur duyuyorum ,oldukça zor bir spor dalı. Otomobil sporları ile daha çok kadına ulaşması için elimizden geleni yapıyoruz. Umarım bu alandaki başarılarımız hayalleri olan kadınlarımıza örnek olur.Ralli oldukça zor bir spor dalı. Çok zaman alan, yorucu ve yarışların bu sporu seven insanlara ulaşımı yeterli değil. Buna benzer çok eksiliği var fakat yarış içinde herkes rakip olarak yarışsa da birbirini destekleme ve yardımlaşma konusunda oldukça iyi.”
