Gençliğinde “Trudy” lakabıyla da bilinen Gertrude Caroline Ederle, 23 Ekim 1906’da (bazı kaynaklarda 1905 olarak geçmektedir) Manhattan, New York şehrinde Alman göçmen Anna Haberstroh ve baba Henry Ederle’nin çocuğu olarak dünyaya geldi. Ailesi, (Ederle doğmadan önce) Almanya’dan New York’a göç etmişti. Kendisi üçüncü çocuktu ve arkasından üç çocuğu daha olacaktı. Ederle, oldukça kalabalık bir ailede sıradan ve güzel bir çocukluk geçirdi.
6 yaşında geçirdiği kızamık krizi nedeniyle işitme kaybı yaşadı. Bu engellilik onu sosyal açıdan garip hissettirmişti; Sık sık kendi dünyasına çekilip kitap okumaya sığınıyordu. Ancak, zamanla Ederle teselliyi suda buldu.
Bir Kaza ve Değişen Hayat
Gertrude Ederle, 7 yaşındayken Almanya’da büyükannesini ziyaret ettiği bir gün göllete düşüp ölümcül bir boğulma kazası geçirdi. Bu kaza, onu çok korkuttu ancak, aynı zamanda yüzmeyi öğrenmeye de teşvik etti.
Ailesi yaz aylarında Gertrude’u New Jersey’deki Highlands sahil kasabasına götürürdü. Burada, yerel halka açık havuzda ve sahil kasabasındaki denizde yüzme öğrenmeye başladı. Anne ve babasının desteğiyle, annesi tarafından beline bir ip bağlanarak suya sarkıtıldı ve babası tarafından da Atlantik Okyanusu’nda yüzme dersleri aldı. Ederle, kısa sürede yüzme konusunda ustalaştı ve mahalledeki çocukların sahildeki hareketlerini gözlemleyerek ve taklit ederek becerilerini geliştirdi.
Doğal bir yetenekle, kısa sürede diğer çocukların önüne geçti ve rekabetçi bir yüzücü olmaya başladı. 12-13 yaşlarında Amerikan Kadınlar Yüzme Derneği’ne katılarak antrenmanlara ve eğitime başladı. Kadınlara o zamanlar yüzme öğretilmiyordu ve kadınlar için yüzme ligleri yeni başlıyordu; bu, Ederle için büyük bir fırsattı. Havuzlarda değil, okyanusta oynayarak güç ve dayanıklılık geliştirdi. Lou Handley’den yeni bir vuruş olan emekleme vuruşunu öğrendi. Vuruşu hızla mükemmelleştirdi; Tarama vuruşu konusunda uzmanlaştı. Sekiz vuruş yaparak kolayca ilerleyebiliyordu.
Ödüller Başlıyor
Antrenmanlarına Amerikan Kadınlar Yüzme Derneği’ne katılarak başladı ve kısa sürede rekorlar kırmaya başladı.
1924 Paris Olimpiyatları’nda ABD’yi temsil ederek büyük bir başarı elde etti ve dünya çapında tanındı.
Hayatının ilerleyen dönemlerinde, işitme yeteneğini kaybetmesine rağmen yüzme konusundaki uzmanlığını sürdürdü. Engelli çocuklara yüzme öğretti ve onların hayatlarında olumlu bir etki yarattı.
Gertrude Ederle, kadın sporcuların haklarının genişletilmesinde önemli bir rol oynadı ve uzun yıllar boyunca yüzme dünyasında iz bıraktı.
Rekor Denemesi: “Manş Denizi”
15 Haziran 1925’te Gertrude Ederle, babasıyla birlikte tekneyle Sandy Hook’a kadar olan parkuru tamamladı. Bu, erkekler rekorunu kırarak 7 saat 11 dakika 30 saniyede birinci olduğu yarıştı. Ancak daha büyük bir meydan okumaya ihtiyaç duyduğunu hissetti ve Manş Denizi’ni yüzerek geçmeyi hedefledi.
1925’te Ederle, Manş Denizi’ni geçmek için hazırlıklara başladı. Amerikan Kadınlar Yüzme Derneği’nin maddi desteğiyle eğitim aldı ve antrenörünün yönlendirmeleriyle çalıştı. 16 Haziran 1925’te İngiltere’ye giderek denemeye başladı. Ancak sert akıntılar ve diğer zorluklarla karşılaşarak başarısız oldu.
18 Ağustos 1925’te ikinci denemesini gerçekleştirdi. Ancak 27 km yol katettikten sonra bir dalga nedeniyle duraklamak zorunda kaldı. Antrenörü müdahale etti ve onu çektirip diskalifiye olmasına neden oldu.
Ederle, Manş Denizi’ni geçme hedefini bu denemede gerçekleştiremedi. Ancak cesareti ve kararlılığıyla ön plana çıktı.
Manş Denizi’ni Geçen İlk Kadın
Bir sonraki denemesine odaklanmak için birkaç ayını harcadı. Yeni bir başlangıç yapmak isteyen Ederle, ilk önce antrenörü Jabez Wolffe’u değiştirdi ve tecrübeli bir yüzücü olan Thomas William Burgess’i işe aldı. Artık kendi kararlarını alacak ve onu geri çıkarmak isteyen olmazsa eğitimine odaklanacaktı.
Başarısızlığı başarıya dönüştürmek için farklı bir şeyler yapması gerekiyordu. Bu nedenle, yeni bir mayo tasarladı ve diyetini yeniden düzenledi. Ayrıca yüzme sırasında yiyecek ve içecek almak için özel bir sistem geliştirdi.
Önceki deneyiminden ders çıkaran Ederle, Amerikan Kadınları Derneği’nin desteğini kaybetmişti. Ancak gazetelerden Chicago Tribune ve New York Daily News, onun ikinci denemesini finanse etti. Bununla birlikte, bu teklifi kabul etmesi durumunda amatör statüsünü kaybedeceğini biliyordu.
Hazırlıklarını tamamlayan Ederle, 16 Haziran 1926’da ikinci denemesi için Fransa’ya doğru yola çıktı. Fransa’da yoğun bir eğitim aldı ve 5 Ağustos 1926’da hava koşullarını izlemeye başladı.
6 Ağustos 1926’da Ederle, özel tasarladığı mayoyu giyerek Manş Denizi’ni iki tekne eşliğinde yüzmeye başladı. Havanın kötüleşmesine rağmen mücadeleyi bırakmadı. Yaklaşık 14 saat sonra, Dover’ın kuzeyindeki Kingsdown plajına ulaştı. Bu, hem Manş Denizi’ni geçen ilk kadın olması hem de erkek rekorunu kırması anlamına geliyordu.
Ederle’nin zaferi, onun cesareti ve kararlılığıyla örnek oldu. Bu başarı, sadece spor tarihine değil, insanın sınırlarını zorlamasına dair ilham verici bir hikayeye dönüştü.
Dalgaların Kraliçesi
“Kükreyen 20’lerin” simgelerinden biri haline gelen Gertrude Ederle, diğer ünlülerle aynı popülerlik düzeyine ulaştı ve Amerikan halkının sevgilisi oldu.
Üç hafta sonra, 29 Ağustos 1926’da New York’a döndüğünde büyük bir kalabalık tarafından karşılandı. Utangaç ve içine kapanık genç kadın, bir anda bir yıldız haline gelmişti! Gazetecilere “Yapacağımı biliyordum ve yaptım” dedi.
Gazetelerde “Dalgaların Kraliçesi” olarak tanıtılan Ederle, kendi “Bu büyük karşılama beni ne kadar etkilediğini kelimelerle ifade edemem. Ülkeme ve şehrimde böyle bir onur kazanmaktan gurur duyuyorum.”
Birkaç saat sonra, New York Broadway’de yüz binlerce insan Ederle’yi selamlayan bir geçit törenine katıldı. Belediye Binası’na varışında Belediye Başkanı Jimmy Walker ile tanıştı ve Yayıncı William Randolph Hearst Sr. tarafından ödüllendirildi.
ABD, İngiltere, Fransa ve Avrupa genelinde gazeteler, başarısını tarihi bir olay olarak övdü. Amerikan oy hakkı savunucusu Carrie Chapman Catt, bunun “kanalda yüzmekten, kadınların top atamadığı ve caddede uzak mesafelere yürüyemediği günlerden çok uzak bir şey olduğunu” söyledi.
Ederle, 1926’da New York’ta kurulan Uluslararası Profesyonel Yüzücüler Derneği’ne Yaşam Boyu Onursal Üyesi olarak seçildi.
İş teklifleri, davetler ve sayısız evlilik teklifi geldi. Aynı zamanda kadınların yüzme sertifikası almak için kayıtlarında artış yaşandı. Ederle, bu dikkat karşısında sağlığını tüketen bir turneye çıktı ve sinir krizine girdi. Ancak menajeri tarafından yanlış yönlendirildi ve hak ettiği ödülleri alamadı.
Şöhret yolculuğu, Charles Lindbergh’in Atlantik’i uçakla geçmesiyle gölgede kaldı. Ederle, başarılarının tadını çıkaramadı ve kariyeri istediği gibi ilerlemedi.
1940’ta neredeyse tamamen sağır olan Ederle, New York’taki Lexington Sağırlar Okulu’nda uzun yıllar işitme engelli çocuklara yüzme öğretmeye devam etti. Hayatının geri kalanını bu okula adadı.
Ederle’nin Manş Denizi rekoru 1950’ye kadar kırılamadı. Ondan sonra kanalı başarıyla yüzen dört kişinin tamamı kadındı. Ederle, Manş Denizi’nde en hızlı yüzme unvanını 1951 yılına kadar korudu.
1964’te Uluslararası Maraton Yüzme Onur Listesi’ne ve 1965’te Uluslararası Yüzme Onur Listesi’ne alındı.
Onun Mirası
Hiç evlenmeyen Ederle, New York City’de sessizce yaşadı. 1966’da bir muhabire “Benim hakkımda acıklı hikayeler yazmayın” demişti.
Manhattan’ın Yukarı Batı Yakası’nda, büyüdüğü ve yüzmeyi ilk öğrendiği yerden çok da uzak olmayan bir yerde, bir havuzla tamamlanan Gertrude Ederle Rekreasyon Merkezi, onun adını taşıyor.
1998’de Wyckoff, NJ’deki bakımevinde yüzme sertifikalarının ve eski fotoğrafların duvarlarını süslediği bir New Jersey gazetesi muhabirine bu uzun yaşamını şu sözlerle özetlemişti: “Biri bana bir şeyi yapamayacağımı söylediğinde, o zaman yapıyorum” dedi. “Ah, güzel bir hayattı” dedi. “Yüzerken çok mutluydum. Devam edebilirdim.”
Ederle, 30 Kasım 2003’te Wyckoff, New Jersey’de bu huzurevinde kalp krizinden öldü. Bronx, New York’ta bulunan Bronx Woodlawn Mezarlığı’na defnedildi.[1]
Kaynakçalar
https://wams.nyhistory.org/confidence-and-crises/jazz-age/gertrude-ederle/#resource
https://ishof.org/honoree/honoree-gertrude-ederle/
https://www.womenofthehall.org/inductee/gertrude-trudy-ederle/
https://www.queenofthechannel.com/gertrude-ederle
https://www.history.com/news/gertrude-ederle-first-woman-swim-english-channel
https://www.britannica.com/biography/Gertrude-Ederle
https://kids.britannica.com/students/article/Gertrude-Ederle/274123
Gertrude Ederle – Olympics, Death & Facts (biography.com)
Gertrude Ederle – Keşifte Kadınlar (womeninexploration.org)
Gertrude Ederle – Openwaterpedia
Gertrude Ederle’nin Hikayesi Üzerinden Başarıyı Tanımlamak (suitedforchange.org)
Gertrude Ederle: Manş Denizi’ne Hakim Olmak – Çevrimiçi Dışarıda (outsideonline.com)
Gertrude Ederle Kimdi? | JAQUO Yaşam Tarzı Dergisi
Gertrude Ederle – Türkiye | Encyclopedia.com
https://theglindafactor.com/gertrude-ederle/
[1] atletizm: Spor, Manş Denizi: İngiltere ile Fransa arasındaki deniz, Caz Çağı: 1920’lerde Amerika’yı ifade etmek için yaygın olarak kullanılan bir terim. Caz, on yıl boyunca popüler bir müzik türüydü ve özgürlük, zenginlik ve enerji duygusunu temsil ediyordu, kızamık: Çocuklar için yaşamı tehdit edebilecek oldukça bulaşıcı bir virüs, mütevazı:Dikkat çekmekten kaçınan giyim veya davranış.
