Üretmeye çalışan her kadının arkasında ondan şüphe duyan ve yapmaya istekli olduğu işi neden yapamayacağını, beceremeyeceğini mantıksal bir zemine oturtmaya hevesli bir yığın insan olduğu muhakkak. Aynen WNBA efsanesi Becky Hammon’un hayatında olduğu gibi.
1.70 boyundaki Hammon’a kolej yıllarında ne kadar “kısa ve yavaş” olduğu ve WNBA’de asla bir role sahip olamayacağı söylendi. Kolejde Colorado State Rams için oynayan Hammon, üç kez en iyi beşe seçilirken 1998–99 sezonunda takımının 33 galibiyet, 3 mağlubiyete ulaşmasında ve son 16’ya kalmasında en önemli paya sahipti. Yine aynı sezonda okulunun yer aldığı Mountain Konferansı’nda tüm zamanların en skorer ismi oldu ve bu alanda daha önce ilk sırada bulunan Utah Üniversitesi oyuncusu Keith Van Horn’u geride bıraktı. Hemen ardından Hammon, 12 Mayıs 1999’da WNBA’ye terfi edip New York Liberty takımının oyuncusu olurken altı kez All-Star seçildi. Kısacası ona olamayacağını, yapamayacağını söyleyenlere inat Hammon, parladıkça parladı.
“Kazara” Baş Antrenör
NBA’nın efsanevi figürlerinden biri olan Greg Popovich 2013’te Hammon’u teknik ekibine yardımcı antrenör olarak kattığında ise Hammon, cam tavan üstüne cam tavan kırmaya devam etti. Hammon ligdeki ilk tam zamanlı kadın antrenör olmuştu. Ve birçoklarına göre hiçbir zaman baş antrenör olmaya hazır olmayacaktı. Neden mi? Çünkü dünyanın en çok ilgi gören liglerinden, tabii ki erkek egemen NBA’nin neredeyse 80 yıllık tarihinde toplamda sadece 15 kadın, ligin teknik ekiplerinde yer alabilmişti. Söz konusu kadınların %80’i ise 2017 ve sonrasında bu pozisyonlara getirilmişti. Tabii ki hiçbirinin baş antrenör seviyesine getirilmediğini (henüz) belirtmekte fayda var. Hammon hariç! O da bir maç ve bir kereliğine. Hammon, 2020-2021’deki bir normal sezon maçında baş antrenör olarak görev yapan ilk kadın oldu. Spurs baş antrenörü Gregg Popovich, takımın Los Angeles Lakers ile yaptığı maçın ikinci çeyreğinde atıldı ve Popovich’in atılmasının ardından Hammon takımın başına geçti. Spurs sonunda maçı kaybetti, ancak Hammon’ın adı bir NBA takımına koçluk yapan ilk kadın olarak sonsuza kadar tarih kitaplarında yer aldı. Popovich bir sonraki maçta yedek kulübesindeki yerini tekrar aldı, dönerken de Hammon ile ilgili “… Becky’yi tarih yazsın diye işe almadık, bunu hak etti. Nitelikli. Yaptığı işte harika. Yaptığı iş nedeniyle ekibimde olmasını istedim. Ve o bir kadın. Ki bu temelde konumuzla alakasız olmalı ama bugünün dünyasında ne yazık ki değil. Gördüğümüz gibi, kadınların belirli pozisyonları alması çok zor oldu, bizim için her zamanki gibi bir işti. Kadınlar da aynı işleri erkeklerden daha iyi yapıyor. Bu bir gerçek. Becky gibi birinin ve diğer kadınların NBA’da koç olamamaları için hiçbir sebep yok” ifadelerini kullandı. Popovich Sezar’ın hakkını Sezar’a verse de bir erkeğin maçtan atılması, bir kadını tarih kitaplarına ancak sokabilmişti. İşte erkeklerin dünyasında var olmaya çalışan kadınların işi bu denli zordu ama tabii ki imkânsız değildi.
“Eğer İsmim Brian olsaydı…”
Hammon, sekiz sezon yardımcı antrenör olarak çalıştığı NBA’ye veda etmesinin ardından durumu özetleyen şu cümleleri kuracaktı: “Tabii ki, adım Brian olsaydı ve NBA’de 16 yıl oynasaydım, şimdiden birkaç kez baş antrenör olarak işe alınır ve birkaç kez de kovulurdum. İşte olan bu“. Hammon için kariyeri hiçbir zaman başkalarının yanlış olduğunu kanıtlamak üzerine olmamıştı. ESPN’e verdiği bir röportajında söz konusu durumu “Benim için önemli olan diğer insanların haksız olduğunu kanıtlamak değil, kendimi haklı çıkarmak” olarak belirtmişti. Hammon kendini haklı çıkarmak için bambaşka bir yoldan gitmesi gerektiğini düşünmüş olacak ki rotasını NBA’den WNBA’ye çevirdi. Ve WNBA takımlarından Aces’in sahibi Mark Davis, 2022 sezonunun başında, NBA’deki hiçbir takımın yapmadığını yapıp Hammon’u baş antrenör pozisyonuna getirdiğinde ise tabii ki birçokları ona “hazır değilsin” diyecekti. Oysaki Hammon oldukça hazırdı. Çaylak Hammon, baş antrenör olarak ilk sezonunda şampiyonluk yüzüğüne uzanırken bunu başaran ilk eski WNBA oyuncusu oldu. Söz konusu başarıya bağlam katmak için son 60 yılda NBA’de sadece beş, WNBA’de de yedi çaylak baş antrenörün şampiyonluğa uzandığını ve Hammon’un Yılın Koçu unvanını aldığını da eklemekte fayda var.
Tüm Kutucuklar Artık “Çek” İşaretli
NBA’deki yardımcı antrenör görevini bıraktıktan sadece dokuz ay sonra baş antrenör olarak şampiyonluk kazanan Hammon’ın elde ettiği başarıyı ifade etmek için sayısız sıfat kullanabiliriz ama bizce “şaşırtıcı” veya “beklenmedik” bunlardan biri asla değil. Ona yapamazsın denilen her görevin yanına bir çek işareti ekleyen Hammon’un açtığı yol, tüm genç kız ve kadınlar için çok kıymetli şüphesiz. Çünkü tüm sporlar gibi basketbol da cinsiyetsiz olması gereken bir spor. Hammon’un da deyimiyle “topun bir erkek veya kadının elinde olması arasında bir fark yok”. NBA her ne kadar daha fazla kadın temsili için adımlar atsa da kadınların hâlâ baş antrenör pozisyonuna getirilmesi önünde engeller olduğunu biliyoruz. NBA Başkanı Adam Silver’a göre “Bir kadının bir erkek takımının baş antrenörü olması konusunda bazı taraftarlar arasında kesinlikle bir itiraz olacaktır. Ancak, bunun mümkün olmadığını kim söyleyebilir? Koçluk gurusu Gregg Popovich’in en güvenilir asistanlarından biri olan Becky Hammon, neredeyse bir NBA baş antrenörü olacaktı”.
İşin özü “neredeyse baş antrenör” Hammon’un açtığı yolun bize gösterdiği, tüm yetenekli kadınların tek ihtiyacı olan şeyin sadece erkeklere sunulana eşit bir fırsat olduğu.
