Science on Stage öğrencilerin, bilim, teknoloji, mühendislik ve matematik disiplinlerini deneme yanılma yöntemiyle, araştırma, sorgulama ile öğrenmelerini hedefleyen bir oluşum. Science on Stage’in önemli projelerinden bir tanesi de bilimi, futbol ile ilişkilendirerek açıklamaya çalıştıkları ‘Football in Science Teaching’.
Biz de Fen Bilimleri Eğitim Uzmanı ve Science on Stage Türkiye Ankara Elçisi Yasemin Eren ile Science on Stage’i, bilim ve futbolun ilişkisini ve bu projenin önemini konuştuk.
Science on Stage nedir? Neler yapıyorsunuz bahsedebilir misiniz?
Öncelikle içerisinde bulunduğumuz çağ öğrencilerin teknolojiyi çok iyi kullanmasını hatta teknolojiyi geliştirmesini, üretici ve buluşçu olmasını gerektirmektedir. Bir bireyin tüm bu gereklilikleri yerine getirebilmesini sağlamak için STEM eğitimi yaklaşımı gündeme gelmiştir. Dünyada başta ABD, İrlanda, Çin, Hindistan, Brezilya, İngiltere olmak üzere birçok ülke ekonomik gelişmenin sürdürülebilmesi için öğrencilere yönelik STEM eğitimini benimsemiştir. STEM eğitimi; Bilim (Science), Teknoloji (Technology), Mühendislik (Engineering) ve Matematik (Mathematics) kelimelerinin İngilizce olarak baş harflerinin kısaltmaları ile ortaya çıkmış disiplinler arası bir yaklaşım olarak deneme yanılma, yaparak yaşayarak öğrenme, sorgulama, araştırma ve buluş yapma becerileri geliştirir. TÜSİAD’ın da yaptığı açıklamaya göre bu da işgücü piyasasında üretim, ARGE, inovasyon, teknik altyapı ve süreç geliştirme ve nitelikli işgücü açığının kapatılmasına hizmet edecektir. Başka bir deyişle STEM eğitiminin amacı öğrenciye disiplinler arası bilgiyi kullanarak teoriyi pratiğe dökerek problem çözebilme yetisi kazandırmaktır. Öğrenci bunları gerçekleştirirken bilimsel süreç becerilerini kullanır, bilimi gündelik hayatla ilişkilendirir, zamanla karşılaştığı problemleri çözebilecek hale gelir.
Science on Stage Europe(https://www.science-on-stage.eu/) ise STEM öğretmenleri için en iyi uygulama öğretim fikirlerinin değiş tokuşuna odaklanan bir ağdır. Nihai hedef, eğitimcileri mesleki gelişim ve büyümelerinde destekleyerek STEM öğretimi gerçekleştirmektir.
Avrupa’nın fen bilimleri öğretmenleri arasında yenilikçi öğretim kavramlarını yayarak daha fazla öğrencinin zorlu bir gelecek için ihtiyaç duydukları uygun maliyetli becerileri kazanmalarını sağlıyor ve onları bilim, BİT veya mühendislik alanında kariyer düşünmeye teşvik eder.
Science on Stage, 2000 yılından bu yana 30’dan fazla ülkede 100.000’den fazla öğretmene ve öğretmen eğiticisine ulaşmıştır. 2011’den bu yana ise, Alman yasaları tarafından tanınan, kâr amacı gütmeyen kayıtlı bir dernektir. Aynı zamanda Science on Stage Europe, 34 üye ülkeye etkinliklerinin gerçekleştirilmesinde destek veren ve ulusal festivallerin koordinasyonuna yardımcı olan şemsiye kuruluştur. Ağın genişletilmesi, yeni üyelerin kazanılması ve çeşitli idari görevler Berlin’deki merkez tarafından yürütülmektedir.
Science on Stage Europe’un ülkemizdeki temsilcisi ise Science on Stage Türkiye’dir. Science on Stage Türkiye, geniş katılımlı öğretmen ve öğrenci gruplarını ulusal düzeyde birbirleriyle iletişime geçirerek STEM ve sürdürülebilirliğe ilişkin kaynakların, sorgulama temelli ve yaparak-yaşayarak öğretim uygulamalarının, yenilikçi yaklaşım ve fikirlerin, ulusal ve uluslararası ölçekte paylaşıldığı bütüncül bir enerji alanının oluşmasına katkıda bulunur. Science on Stage Türkiye ülkemizin çeşitli bölgelerinde; eğitim seminerleri, sergiler, atölyeler, forumlar gibi etkinlikler düzenler, Avrupa ve sınır ötesi projeler ile iş birliği yapar.
Ben biraz daha spor odaklı gitmek istiyorum. Science on Stage olarak futbol ile bilimi birleştirdiğiniz bir projeniz mevcut. Spor ve bilimi birleştirmenin önemi nedir?
İlk aşamada bilim ve spor kulağa birbirinden çok farklı iki kavram gibi gelse de aslında iç içedir. Aslında bilim hayatın her alanında yer alır. Sporsuz bir hayat da düşünülemeyeceğine göre burada illaki bir kesişme durumu söz konusu oluyor.
Sporun sadece fiziksel olarak egzersiz, maç, müsabaka benzeri kavramlarla ilgili olduğunu düşünebilirsiniz. Bu işin bir parçası, ama oyun sırasında çok daha fazlası var. Fizyoloji, psikoloji, biyomekanik, beslenme, egzersiz, sosyal politika, etik ve felsefe, sosyal roller, bunların anlaşılması ve geliştirilmesi için sarf edilen çabanın her biri bilimsel çalışmadır. Burada spor ve bilimin ilişkisini “Sağlam Kafa Sağlam Vücutta bulunur” sözüyle özetleyen Mustafa Kemal Atatürk’ü anmadan olmaz. Nitekim Atatürk daha Cumhuriyetin ilanından önceki günlerde hazırlanan hükümet programında Beden Eğitimi derslerinin okutulmasını şart koşmuş ve Milli Eğitim programında yer alması için 1923 yılında emir vermiş, böylelikle dünyada Beden Eğitimini mecburi kılan ilk devlet insanı olmuştur.
Biz öğretmenlerin görevi öğrencilerinde merak duygusu uyandırmak, bilimsel süreç becerilerini geliştirmek için onları cesaretlendirmek ve uygulamalarda evrensel ahlak değerleri, millî ve kültürel değerler ve bilimsel etik ilkelerinin benimsenmesi için uygun eğitim ortamı sağlamak olduğundan bilim ve sporu eğitim ortamlarında iç içe kullanmamız kaçınılmazdır.
Bilim ve futbolu nasıl ilişkilendiriyorsunuz?
Futbol, STEM dersleri için ‘Bir topun yörüngesinin mükemmel eğrisi nedir, ideal çim nasıl olmalıdır ve UEFA Avrupa Şampiyonası’nın CO2 dengesi nedir?’ gibi çok çeşitli sorular ve konular sunar. Bu amaçla 15 Avrupa ülkesinden 20 öğretmen, biyoloji, kimya, bilgisayar bilimleri, matematik ve fizik için futbol hakkında ilginç deneyler sunan on iki öğretim modülü geliştirdi. Fen Öğretiminde Futbol adlı bu içerik, topun içindeki havanın kütlesinin ölçümünden, enerji içeceklerinin oyuncuların performansı üzerindeki etkisine ve penaltı atışları sırasında gol atma şansının hesaplanmasına kadar, ortaokul için geniş bir disiplinler arası mücadele yelpazesi içerir.
Penaltı atışları, bir futbol maçı sırasında meydana gelebilecek en heyecan verici durumlardan biridir. Heyecana Vur – Futbolda oyun teorisi ve olasılık hesaplaması adlı öğretim ünitesinde öğrenciler oyun teorisini tanırlar. Tek vuruşta gol atma olasılığının nasıl hesaplanacağını ve basit matematiği dikkate alarak penaltı atışlarını nasıl optimize edeceklerini öğrenirler.
Futbol, dünya çapında spor endüstrisindeki en güçlü işletmelerden biridir. Tek başına spor bahisleri endüstrisi, yılda 606 ile 870 milyar Euro arasında bir değere sahiptir. Bir futbol takımının kazanacağını veya kaybedeceğini tahmin etmek ve bahis oranlarını hesaplamak için başarılı bir bahisçinin sadece çok fazla şansa değil, aynı zamanda derin matematik bilgisine de ihtiyacı vardır. Goal Stock Exchange – Spor Bahislerinin Ardındaki İstatistikler öğretim ünitesinde öğrenciler, Alman Bundesliga 1’in örnek veri tabanına dayalı istatistikleri keşfederler. Başlangıç olarak, elektronik tabloları kullanarak bir veri tabanının nasıl tasarlanacağını öğrenirler. Bunlar, öğrencilerin her bir futbol takımı için gol istatistiklerini hesaplayabilmeleri için çeşitli karmaşık değişkenleri analiz etmek için kullanılır.
Dünya Kupası, Avrupa Futbol Şampiyonası veya Şampiyonlar Ligi – futbol Avrupa’nın her yerindeki insanları her zaman heyecanlandırır. Basınç Altında – Futbolun Fiziği öğretim ünitesinde her şey top ve içindeki havanın etkisi ile ilgilidir. Deneylerde öğrenciler diğer şeylerin yanı sıra topun içindeki havanın ağırlığını nasıl ölçeceklerini ve topun içindeki basıncın topun zemindeki sıçramasını nasıl etkilediğini belirler.
Kaleciler, top önlerinde yere sektiğinde işlerinin daha da zorlaştığını çünkü bunun topun enerjisinde ve hareketinde bir değişikliğe yol açtığını söylüyorlar.
Yere Dokunmayın! – Hareket, Kinetik Enerji ve Momentum öğretim ünitesinde öğrencilere yuvarlanma ve zıplama hareketinde dönen bir katı cisim olan futbola bakarak öteleme ve dönme hareketi ile ilgili fizik yasaları tanıtılır. Basit deneylerde, bir topun rampadan düz bir zemine yuvarlanmasına ve yükseltilmiş bir rampadan atlamasına izin verilir. Daha sonra topun belirli hareketini kaydederler, bir video analiz aracıyla analiz ederler ve enerji ve hızdaki değişiklikleri belirlerler.
Tüm bu içerikler ve fazlası çeşitli dillerde PDF olarak indirilebilir. Ayrıca iBook olarak da web sayfasında mevcuttur. (https://www.science-on-stage.eu/football-in-science-teaching)
Bu arada Science on Stage sadece futbolu değil hayatın içinde olmazsa olmaz konulara yönelik birçok içerik üretir ve paylaşır. Örneğin biliyoruz ki 2030 Gündemindeki 17 küresel sürdürülebilirlik hedefi, sürdürülebilir kalkınmayı sağlamak için dünyanın nasıl değişmesi gerektiğini gösteriyor. Bu dönüşüm sürecinde eğitimin rolü nedir? Ve eğitim ve öğretimin sürdürülebilir hale gelmesi için nasıl dönüştürülmesi gerekiyor gibi önemli soruların yanıtlarını bulmaya yönelik yol gösterici içerikler üretip öğretmenlerin kullanımına sunmaktadır.
Bildiğim kadarıyla eğitmen eğitimleri veriyorsunuz? Eğitmenlere nasıl ulaşıyorsunuz? Eğitimlerinize katılmak isteyen eğitmenler size nasıl ulaşabilir?
Evet Science on Stage Türkiye olarak öğretmen eğitimine çok önem veriyoruz.
Bilgi dünyası söz konusu olduğunda, öğretmenler doğru rehberlik yoluyla bize geleceğe giden yolu gösteren meşalelerdir. Bir öğretmen sınıfta her gün yeni zorluklarla karşı karşıya gelir, ancak ihtiyaca uygun eğitim desteğiyle düzgün bir şekilde başa çıkabilir. Science on Stage’in ortaya çıkış mottosu öğretmenden öğretmene olduğu için bizler için eğitici eğitimi çok önemli.
Öğretmenlerin mesleki gelişimleri, öğrencilerine mümkün olan en etkili ve en yüksek öğretim standardını sunmak için sınıfta ihtiyaç duydukları becerilerin gelişimini destekleyen ve hiç bitmeyen bir süreçtir. Öğretmek yalnızca not almak, ders vermek veya ödev ve son tarihler belirlemekle ilgili değildir, 30 ve hatta belki daha fazla öğrencinin olduğu bir sınıfta birçok farklı kişilik ve öğrenme türüne sahip olmanız gerektiğini anlamakla ilgilidir. Tüm öğrenciler aynı öğretim stiline veya hızına yanıt vermez. Bunu fark etmek ve öğrencilerinin yararına yöntemler kullanmak öğretmenin görevidir. Öğretmen eğitimleri öğrencilerin sınıflara olan ilgilerini geri getirecek ve sürdürecek ve etkili öğrenmeyi teşvik edecek yeni öğretim stratejileri öğrenmelerine veya oluşturmalarına yardımcı olmak için gereklidir.
Mesleki gelişim eğitimi öğretmenlere resmi Devlet Organlarınca veya öğretmenin bu konuyu kişisel sorumluluk olarak üstlendiği durumlarda çeşitli sivil toplum kuruluşları tarafından gönüllü olarak desteklenir. Bu fırsat onlara seminerler, çalıştaylar, kurs çalışmaları veya çevrimiçi uzaktan öğrenme gibi farklı biçim ve tarzlarda sunulabilir.
Hazırladığınız bu rehberleri kullanan eğitmenler öğrencilerden nasıl geri dönüşler alıyor? Bu rehberlerin öğrenciler üzerindeki etkileri neler?
Tabi ki öğretmenlerimiz eğitim ortamı bu içeriklerle desteklenen öğrencilerin güzel dönüşlerini bizlerle paylaşıyor. Daha iyi bir gelecek ve toplumsal yükselme için eğitim programlarından bahsederken bütüncül yaklaşarak eğitim ekosistemi olarak ele almak daha anlamlı olacaktır. Çünkü eğitimin tüm bileşenleri iç içe geçmiş haldedir. Science on Stage’in sağladığı öğretmen eğitimleri, imkanları kısıtlı bölgelerdeki çocukları anlama ve eğitme becerisini artıracaktır. Sadece temel eğitim vermekle kalmayıp aynı zamanda toplumsal cinsiyet eşitliği, eşitsizliklerin azaltılması ve nitelikli eğitim vb. sürdürülebilirlik hedeflerine yönelik farkındalık yaratır.
Science on Stage Türkiye, öğretmenlere sunulan eğitimlerde, akademik ve teknik bilgilerin yanı sıra öğretmenlerin sınıfta karşılaşabilecekleri zorlukları ele alır ve öğretmenlere bunların üstesinden gelmek için gereken bilgi ve beceriler konusunda destek verir. Bir sınıfı etkili ve verimli bir şekilde yönetebilen bir öğretmen, derslere daha fazla ilgi ve katılım gösteren öğrencilere sahip olur, öğrenciler derslerinden daha iyi bilgi, beceri, notlar ve sonuçlar elde edeceğinden, sınıf yönetimi öğretmen eğitiminin ve mesleki gelişimin ayrılmaz bir parçasıdır. Örneğin, bir öğretmen öğrencilerine bildiklerini net bir şekilde açıklayamıyorsa veya öğrencilerin katılımını teşvik edemiyorsa veya onların dikkatlerini çekemiyorsa, o zaman öğretmen sınıfı etkisiz bir şekilde yönetiyor demektir. Öğrenciler yavaş yavaş ilgilerini kaybetmeye başlayacaklar ve dersten zevk almak ya da dersten bir şey almak yerine cesaretleri kırılacak ya da dersten korkacaklardır. Aslında burada eğitim ekosisteminin öğretmen boyutunun önemi ve geleceğimiz öğrencilerimizi ne kadar çok etkilediği ortaya çıkmaktadır. Öğretmenlerin bu girişimleri sayesinde az gelişmiş bölgelerde hüküm süren toplumsal normlar yükselmiş olur.
Son olarak eklemek istediğiniz bir şey var mı?
7 Ekim 2023’te 5.sini gerçekleştirmeyi planladığımız Ulusal Bilim, STEM ve Çevre Eğitimi Festivalimizde; dünyanın çeşitli yerlerindeki eğitim çevrelerinden bilim ve STEM eğitimine gönül vermiş eğitimciler ile birlikte, Millî Eğitim Bakanlığı’mızdan ve üniversitelerimizden katılacak olan uzman, akademisyen, yönetici ve eğitimcilerin gerçekleştireceği sunumlar, bilim gösterileri, proje yarışmaları, atölye çalışmaları ve seminerlerin yer almasını planlamaktayız. Herkesi bekliyoruz.
Science on Stage Türkiye’nin tüm çalışmalarından haberdar olup bizlere ulaşmak için aşağıdaki hesapları takip edebilirsiniz:
https://www.linkedin.com/in/sonsturkiye/
https://www.facebook.com/sonsTurkiye/
https://twitter.com/sonsTurkiye/
https://www.instagram.com/scienceonstageturkey/
E-posta: sonstr2022@gmail.com
